5 filarów islamu

Studenci kierunku okcydentalistyka UŁ we współpracy z Muzeum Miasta Łodzi oraz łódzkim oddziałem Ligi Muzułmańskiej, postanowili zgłębić temat pięciu filarów islamu. Ich prace miały charakter dwuwymiarowy - naukowy i ... duchowy. :) Lokalni muzułmanie zgodzili się opowiedzieć im o tym jaką rolę w ich życiu odgrywają poszczególne filary. Tekst autorstwa studentów będący efektem naszej wspólnej pracy znajdziecie poniżej:

W niedziele 9 listopada w Sali Lustrzanej w Muzeum Miasta Łodzi przy ulicy Ogrodowej 15, odbyło się już kolejne spotkanie w ramach organizowanego przez Oddział Kultur i Tradycji Wyznaniowych cykl muzealny „Lubię wiedzieć”.  Oprócz prelekcji pt. „Stereotypowe pytania o islam”, którą wygłosił Nedal Abu Tabaq– muffti, również można było wziąć udział w pokazie tańca „dabke”, który był wykonany przez zespół warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Studentów Muzułmańskich w Polsce. 

Prelegent opowiadał o kontrowersjach jakie nachodzą ludzi kiedy pomyślą o islamie, ponieważ podczas rozmów laików wciąż padają te same niepokojące pytania. Spotkanie było idealną możliwością do zweryfikowania obiegowych opinii na temat religii i kultury islamu, ponieważ zaproszeni goście odpowiedzieli na każde postawione pytanie.

Studenci drugiego roku Okcydentalistyki wykorzystali to spotkanie aby przeprowadzić projekt w ramach przedmiotu o nazwie „Islam jako czynnik cywilizacyjny”. Ich zadaniem było dowiedzenie się czym dla muzułmanina są filary wiary. Każdy z członków grupy musiał zadać jedno pytanie dotyczące poszczególnego filaru wiary jednemu muzułmaninowi. Większość rozmówców nie wyraziła zgody na upublicznienie danych osobowych, dlatego wszyscy pozostaną anonimowi. 

Efekty pracy studentów oceńcie sami.

Wyznanie wiary.

S: Czy mogłaby nam Pani powiedzieć, czym jest dla Pani wyznanie wiary, szahada?

R:Szahada to wyznanie wiary, w przypadku konwertytów musi zostać ona wypowiedziana celem stania się muzułmaninem. Szahada jest dla mnie potwierdzeniem mojego światopoglądu, w swoich rozważaniach nad religią zawsze zastanawiało mnie dlaczego w pierwszym przykazaniu jest nam zakazane mieć innych bogów a jednocześnie chrześcijanie modlą się do tylu istot czy osób uznanych za święte, więc uznałam iż chrześcijaństwo nie jest religią monoteistyczną. Także szahada przypomina mi o tym ze Bóg jest jeden i to jemu zawdzięczamy wszystko. Jednocześnie Bóg dał nam przykład na ziemi jak mamy postępować w postaci proroka Muhammada (pokój z nim) i o nim przypomina nam druga część szahady. Taka szahadę każdy praktykujący muzułmanin wypowiada co najmniej 5 razy dziennie ponieważ jest ona częścią obowiązkowej modlitwy. Dzięki temu kilka razy dziennie mogę sobie przypomnieć o Bogu jak i proroku, a za czym idzie przypominam sobie o całym islamie, zasadach postępowania itp. Za każdym razem gdy wypowiadam szahadę czuje ogromną wdzięczność ze Bóg wybrał mnie abym miała szanse na wstąpienie do raju, ze dał mi szanse na lepsze życie. 

S: Ale żeby stać się muzułmaninem to wyznanie wiary musi być szczere, prawda?

R: Tak, oczywiście. Jeżeli od tak sobie powiesz słowa szahady, to się one nie liczą. Są puste. Żeby stać się muzułmaninem musisz tego chcieć, robisz to dla siebie, a nie dla kogoś. Dla siebie i dla Pana Boga. 

Przy przyjmowaniu islamu człowiek powinien wyrecytować zdanie „Nie ma boga oprócz Boga, a Muhammad jest posłańcem Boga”. Zdanie powinno być wypowiedziane szczerze i ze zrozumieniem. Jeżeli będzie inaczej człowiek nie staje się muzułmaninem. Przyjęte jest, że po wypowiedzeniu „świadectwa” wiary wszystkie grzechy z dotychczasowego życia znikają, a co za tym idzie człowiek rodzi się na nowo. Słowa wyznania wiary znajdują się w każdej modlitwie muzułmańskiej i stanowią podstawowy dogmat wiary.[1]

Modlitwa.

S: Czym dla muzułmanina jest modlitwa?

R: Modlitwa w życiu muzułmanina odgrywa bardzo ważną rolę. Można powiedzieć, że stanowi oś każdego dnia, punktem odniesienia dla układu codziennych obowiązków i pór dnia.

Muzułmanin zwraca się do Boga co najmniej 5 razy dziennie - czyli w każdej porze dnia - rano, w południe, popołudniu, wieczorem i w nocy. Co daje tak częste spotkanie z Bogiem? Ciężej jest nam grzeszyć wiedząc, że za chwilę będzie pora modlitwy. Nie jest komfortowo stawać do niej z nieczystym sercem. Muhammad porównał modlitwę do rzeki w której myjemy się, aż 5 razy dziennie. Dzięki niej utrzymujemy nasze dusze w czystości

Jednym z pięciu obowiązków każdego muzułmanina jest rytualna modlitwa, która polega na połączeniu gestów i słów, które są z góry rygorystycznie ustalone. Zgodnie z przepisami prawno-rytualnymi, muzułmanin powinien odprawić modlitwę rytualną pięć razy dziennie: o świcie – salat as-zuhr lub salat al-fadżr, w południe – salat az-zuhr, po południu – salat al-asr, o zachodzie słońca – salat al-maghrib, i w nocy – salat al-isza. Muzułmanin odmawiający modlitwę powinien być w stanie rytualnej czystości, którą się uzyskuje poprzez obmycie się woda, bądź w przypadku kiedy jej nie ma to piaskiem. Największe znaczenie mają modlitwy piątkowe, które odmawiane są wspólnie w meczecie.[2]

 Jałmużna.

S: Mam jedno pytanie: czym dla muzułmanów jest zakat?

R: Zakat jest to jeden z pięciu filarów islamu, oprócz tego, że jest obowiązkiem jest tez pomocą ze strony bogatych dla biednych w danym kraju. Jest to stały procent od tego co człowiek posiada, od jego progu finansowego. Jest to dwa i pół procenta od rocznych dochodów, które musi wydać dla potrzebujących. Traktowane jest to jak każdy inny filar, jak pielgrzymkę, jak post, jest to po prostu obowiązkiem. Każdy wierny musi w ciągu roku musi zrealizować zakat.

S: Komu przekazywane są pieniądze, w jaki sposób jest to robione?

R: W krajach arabskich są specjalne stowarzyszenia, które się tym zajmują i każde z nich zajmuje się danym rejonem. Dzięki temu wiemy, kto otrzyma pieniądze, komu organizacja je przekaże. Mamy pewność, że pieniądze trafią do potrzebujących. Zakat ma w islamie osiem dróg, czyli jakby ośmiu odbiorców. Są to właśnie między innymi osoby potrzebujące, biedne oraz sieroty. 

Mieszkając w Polsce, Europie musimy pamiętać, że płacimy tu podatki państwowe, a niektórych państwach muzułmańskich zakat jest podatkiem. W takim wypadku pieniądze dajemy do Meczetu, który to rozda potrzebującym. Albo  sami pytami ludzi, kto jest biedny i kto potrzebuje tych pieniędzy, wtedy obdarowujemy ich. A jeśli nie wiemy, czy nie mamy pewności, komu przekazać pieniądze, to istnieją fundacje. Ja w tym roku przeznaczyłem swoje pieniądze na rzecz osoby chorej na raka, gdyż wiedziałem, że właśnie ta osoba ich potrzebuje.

Kolejnym filarem wiary jest jałmużna, czyli rodzaj oczyszczenia z „nieczystych” dóbr tego świata. Można z nich korzystać pod warunkiem, że się je oczyści, tzn częściowo przekazując Bogu. W państwach islamskich jest ona obowiązkowym podatkiem, który często się oblicza według rocznego współczynnika 2,5% z całego posiadanego majątku. O jałmużnie jest wspomniane w Koranie, gdzie za nią obiecuje się dużą nagrodę w życiu przyszłym.[3]

Post.

S: Mam jedno pytanie: czym dla muzułmanina jest post?

R: Post jest wstrzymaniem się od jedzenia, picia, palenia tytoniu, stosunków seksualnych od wschodu do zachodu słońca. Prorok rzekł, ze nawet jeśli osoba powstrzyma się od wspomnianych czynności a będzie czyniła grzechy lub krzywdę drugiej osobie post będzie nieważny. Dlatego Ramadan to nie tylko wstrzymywanie się od przyjemności ale również uskutecznianie dobrych uczynków. Jest to czas równości, nie ważne czy pości król, czy osoba uboga, post dla każdego wygląda tak samo. Post uczy nas cierpliwości, wrażliwości  i wytrwałości, a także możemy dzięki niemu przekonać się na własnej skórze co czują osoby szczególnie ubogie które nie maja co jeść. Dodatkową zaletą ramadanu jest oczyszczenie ciała z toksyn. Podczas trwania Ramadanu nie ma ustalonego wieku od którego trzeba zacząć pościć, człowiek sam decyduje kiedy jest na to gotowy, jeśli zna na tyle dobrze swój organizm i wie że będzie w stanie dotrwać do zmierzchu bez jedzenia i picia może zacząć pościć w moim przypadku rodzice zaproponowali mi abym w młodym wieku pościł od rana do popołudnia nie przemęczając organizmu. Z postu zwolnione są kobiety brzemienne, karmiąca piersią, lub obawiająca się o stan zdrowia swój lub dziecka. Za każdy odpuszczony trzeba nakarmić jedną biedną osobę. Ta sama zasada dotyczy mężczyzn w podeszłym wieku, chorych lub będących w podróży.

.

Dla większości muzułmanów post jest obowiązkowy w miesiącu Ramadanie. Jak od każdej reguły tak i w przypadku postu występują wyjątki. Tymi wyjątkami są osoby chore, kobiety w ciąży i podróżni. W czasie trwania postu całkowicie zabronione jest jedzenie, picie, palenie oraz wszystkie czynności, które prowadzą do rozkoszy. Codzienny post powinien trwać od wschodu do zachodu słońca, potem wierny może zjeść lekki posiłek, a kolejny przed rozpoczęciem postu rano. Post jest traktowany jako najlepsza pokuta dla muzułmanów, którzy byli wystawieni na pokusie przez cały rok.[4]

 Pielgrzymka.

S: Czym dla muzułmanina jest pielgrzymka, czyli hadżdż?

R: Hadżdż jest pielgrzymką do Mekki. Każda z pielgrzymek jest w powiązana z miejscami, z którymi miał styczność Muhammad. My wyróżniamy dwa rodzaje pielgrzymek: pielgrzymkę właściwą, tzw. większą do Mekki oraz małą. Hadżdż odbywa się raz do roku w ściśle określonym czasie i według wyznaczonego rytuału. Pielgrzymkę mniejszą można odbyć o każdej porze roku. Często łączy się jej praktyki z pielgrzymką właściwą. Odbycie pielgrzymki jest jednym z naszych pięciu obowiązków. Każdy z nas powinien ją odbyć. Przebywając na terenie Mekki wchodzi się w stan uświęcenia, dlatego trzeba nałożyć na siebie białe szaty. W czasie pielgrzymki muzułmanie bardzo dużo się modlą i rozmyślają. Jest to czas niezwykle wyjątkowy.

Ostatnim filarem wiary jest pielgrzymka do Mekki, która przez muzułmanów jest nazywana hadżdż. Pielgrzymka jest tylko obowiązkiem dla tych , którym pozwala na to sytuacja finansowa i zdrowotna. Tak więc, podczas gdy tamte cztery „filary”: wyznanie wiary, modlitwa, post i jałmużna, są absolutnie obowiązujące, to pielgrzymka nie jest takim obowiązkiem koniecznym. Hadżdż rozpoczyna się w dwunastym miesiącu kalendarza muzułmańskiego, który jest kalendarzem księżycowym. Podczas trwania pielgrzymki, pielgrzymi noszą specjalne proste stroje, które zacierają wszystkie różnice klasowe i kulturowe, tak aby wszyscy byli równi przed Bogiem.[5]

Historia 5 filarów

Dla muzułmanów najważniejszy źródłem wierzeń jest Koran, czyli święta księga oraz sunna (tradycja),na którą składa się zbiór opowiadań o życiu proroka Muhammada. Jednym z ważniejszych z nich jest hadis Anioła Gabriela (w języku arabskim nazwanego imieniem Dżibril), który został przekazany przez Umara ibn al. – Khattaba, drugiego kalifa. Ten hadis ukazuje na czym dokładnie polega islam oraz pięć obowiązków muzułmanina – zwanych pięcioma filarami islamu. 

Umar powiedział, że kiedyś przebywał z prorokiem i jego towarzyszami, gdy nagle zjawił się nieznany człowiek ubrany na biało, bez żadnych oznak długiej podróży. Poprosił on Muhammada, żeby ten opowiedział mu o islamie. Prorok powiedział, że islam jest przyznaniem, że nie ma boga oprócz Boga a Muhammad jest wysłannikiem Boga, jest modleniem się, płaceniem zakatu, poszczeniem w miesiącu Ramadan oraz jeżeli to możliwe odbyciem pielgrzymki do sanktuarium Kabb’y. Towarzysze proroka zadawali pytania o to kim był tajemniczy mężczyzna, na co Muhammad odparł, że to był Dżibril, który przyszedł aby nauczać religii.

Spotkanie było dla nas wszystkich bardzo pouczające. Przy przeprowadzaniu wywiadów, każdy ze studentów mógł zrozumieć duchowy wymiar praktyk muzułmanów. Poprzez pracę własną poznaliśmy genezę filarów. Dla studentów, którzy wcześniej niewiele mieli wspólnego z islamem, była to bardzo ekscytująca przygoda, gdyż mogliśmy bliżej poznać muzułmanów i poznać ich religię.