Czy islam pozwala na bicie kobiety?

W imię Boga Miłosiernego, Litościwego!

Kilka lat temu zachodnie media obiegła  historia pewnej Marokanki, urodzonej w Niemczech, która wyszła za mąż za Marokańczyka. Także w Niemczech. Małżeństwo nie było udane do tego stopnia, że mąż maltretował kobietę. Obywatelka niemiecka, zwróciła się o pomoc do niemieckiego sądu, który zapewnił jej bezpieczeństwo uruchamiając potrzebne procedury, ale odmówił jej szybkiego rozwodu z powodu małżeńskiej przemocy. Sędzina  orzekła, iż oczywistym jest, że mąż korzysta z prawa bicia żony zgodnie z tym, co nakazuje mu jego religia. Miała na myśli wers  34 czwartej sury Koranu.[1]

Dziwaczność tej sytuacji posiada wiele płaszczyzn.

1. Według prawa marokańskiego przemoc domowa jest zabroniona, mimo, iż prawo dotyczące spraw rodzinnych jest o szariat oparte.

2. Przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości państwa neutralnego religijnie, postawili się w roli specjalistów  nakazów objawionych w tekstach religijnych, przekraczając swoje kompetencje. Jak komentuje to  prof. Hryniewicz Niewierni uczą wiernych, jak mają wierzyć!

3. Bo wcale nie jest oczywiste, że Koran daje mężczyźnie takie prawo…

Fragment wersetu dający rzekomo mężowi prawo do przemocy  w tłumaczeniu Bielawskiego na język polski brzmi:

…I napominajcie te, których nieposłuszeństwa się boicie, pozostawiajcie je w łożach i bijcie je (ibribuhunna)!

Klasycy prawa muzułmańskiego dawali mężowi prawo do uderzenia żony po zaistnieniu warunków wspomnianych w wersie: nieposłuszeństwo,  zaniechanie czynności seksualnych, które nie zmieniły nieprawego zachowania kobiety. Nawet ci zaznaczali jednak, że bicie żony nie może mieć nic wspólnego z maltretowaniem -  uderzenie nie  może być silne, nie może być wymierzone w twarz, nie może zostawić śladu. Ma ono upadlać kobietę w sposób psychiczny, nie zaś stosując prawdziwą fizyczną przemoc. Niektórzy  uczeni muzułmańscy dając pożywkę zachodnim mediom instruowali nawet jak żonę bić należy, aby nie zostawić śladu i nie skrzywdzić jej „za bardzo”.

 JEDNAK CZY NAPARWDĘ BÓG POZWALA MĘŻCZYŹNIE NA TAKIE UPADLANIE KOBIETY?

Współczesna retoryka muzułmańska często różni się od tego klasycznego podejścia. Analiza sunny w połączeniu z językową analizą wspomnianego wersu prowadzi do stwierdzenia, że bicie kobiet jest w islamie zakazane.

PO PIERWSZE. Analiza sunny:

Współczesna retoryka muzułmańska wskazuje na to, iż uznanie pozwolenie na bicie kobiety staje w opozycji do sunny Proroka Muhammada (ﷺ), który miał mówić np.:

Nie bijcie służebnic Allaha!

Niektóre kobiety przybyły z wizytą do członków mojej rodziny, skarżąc się na swoich mężów bijących je – oni nie są najlepszymi spośród was![2]

Przekazał Mu'awiyah al-Qushayri: Poszedłem do Apostoła Boga (ﷺ) i zapytałem: Co rozkazujesz nam w sprawie naszych żon? Powiedział: dajcie im jedzenie takie samo jakie macie dla siebie, ubierzcie je tak (tak samo dobrze) jak ubieracie siebie i nie bijcie ich i nie obrażajcie ich.   (Sunan Abu-Dawud, Book 11, Marriage (Kitab Al-Nikah), Number 2139)"

Prorok (ﷺ) wielokrotnie miał mówić o dobrym traktowaniu kobiet, opisując owe traktowanie jako nakaz religijny, a nawet dowód na posiadanie wiary:

Najlepsi w swojej wierze są ci, którzy posiadają najlepszy charakter. Najlepsi z pośród was to ci, którzy są najlepsi dla swojej żony.

Jedną z ostatnich rzeczy jaką Prorok (ﷺ)miał przekazać muzułmanom był nakaz, który brzmiał:

Traktujcie kobiety w najlepszy sposób

Sunny Proroka Muhammada (ﷺ) nie należy lekceważyć. Wiemy, że obok Koranu stanowi ona źródło zasad jakich muzułmanin powinien przestrzegać. Muhammad (ﷺ) stanowi dla nas niedościgniony wzór wierzącego człowieka, który powinniśmy naśladować. Jeśli wierzymy w boską naturę Koranu to nie sposób nie uznać Muhammada (ﷺ) za wzór. Mówi o tym przecież Koran:

33:21

Wy macie w Posłańcu Boga piękny wzór - dla każdego, kto się spodziewa Boga i Dnia Ostatniego i kto Boga często wspomina.

68:4	Zaprawdę, ty (Muhammadzie) jesteś obdarzony wspaniałym charakterem!

Czy Muhammad (ﷺ) kiedykolwiek uderzył kobietę? Wszystkie dostępne nam źródła mówią o tym, że nigdy nie podniósł na żadną kobietę ręki.

Prorok nigdy nie podniósł ręki ani na kobietę, ani na dziecko.

(Muslim)

Jako wspaniałego męża wspominały go jego żony:

Safiya powiedziała: Nigdy nie wiedziałam kogokolwiek o lepszym charakterze niż Wysłaniec Boga

(At-Tabarani)

PO DRUGIE. NAUKOWA ANALIZA JĘZYKOWA WERSU

Prawo do bicia kobiet zostało też podważone przez językową analizę Koranu przez wielu współczesnych uczonych.  Przykładem jest badanie Abdul’a Hamid’a Abu Sulayman’a, który drobiazgowo przeanalizował arabski wyraz ibribuhunna oraz rdzeń od którego pochodzi – daraba. Udowodnił, że daraba najczęściej oznacza i oznaczało w czasach koranicznych opuszczać lub rozdzielać się. Według wielu interpretacja ta jest słuszniejsza, bowiem jest zgodna z sunną i podkreśla dramatyzm dystansu, który ma zostać stworzony pomiędzy mężem, a żoną, gdy ten postanowi opuścić łoże małżeńskie. Zdaniem Abu Sulaymana przyjęcie znaczenia daraba  jako uderzenie stoi w ewidentnej sprzeczności z Koranem, który wielokrotnie podkreśla godność kobiety jako człowieka oraz  małżeństwa jako domeny harmonii, pokoju i współczucia.[3]

Analiza ta została poparta odszukaniem innych miejsc w Koranie w których występują słowa pochodzące od tego rdzenia.

14:24

Czy nie widziałeś, jak Bóg przytacza (daraba) jako przypowieść dobre słowo? - ono jest jak dobre drzewo, którego korzeń jest mocno utwierdzony, a jego gałęzie w niebiosach.

W tym kontekście daraba tłumaczone jest dosłownie jako „pozostawiać przykład”.

4:94 (tłumaczenie Surdela)

O wy, którzy wierzycie! Kiedy wyruszacie (darabtum)…

W tym kontekście darabtum oznacza opuszczać, wyruszać

Dosłownie "daraba"  oznacza według lingwistów – odejść, opuścić, pozostawić, dać lub poklepywać, lekko uderzać. Nigdy bić. I wcale nie jest jasne, że to ostatnie znaczenie jest tym właściwym, szczególnie w kontekście wielu wzmianek o tym, że wierzący mężczyzna traktuje swoją kobietę po prostu dobrze. Uznanie, że daraba w tym kontekście oznacza opuszczać stanowi całkiem logiczną kontynuację tego, aby z nią nie spać… wers owy może więc sugerować separację.

PO TRZECIE. KORANICZNE NARRACJE O TRAKTOWANIU KOBIET.

Koran wielokrotnie nakazuje mężczyźnie dobre traktowanie własnej żony. To, że takie przekazy pojawiają się niejednokrotnie w tekście źródłowym islamu, oznacza, iż jest to nakaz religijny. Muzułmanin żyjący zatem według zasad swojej religii musi traktować swoją żonę w taki właśnie sposób np.

4:19 Obchodźcie się z nimi w sposób przyzwoity

W surze drugiej znajdujemy fragment tak przetłumaczony przez J. Surdela:

2:228

… kobiety mają prawa podobne do tych, jakie mają wobec nich mężczyźni

Jeśli więc uznamy nawet, że mężczyzna ma prawo uderzyć kobietę, to wg tego wersu kobieta ma prawo uderzyć mężczyznę.

Poza licznymi fragmentami podkreślającymi godność kobiety i potrzebę dobrego jej traktowania, Bóg w Koranie przestrzega nawet przed nadinterpretacja pewnych zachowań.

24:23

Ci, którzy rzucają oskarżenie na kobiety cnotliwe, beztroskie, ale wierzące, będą przeklęci na tym świecie i w życiu ostatecznym. Dla nich kara będzie straszna

Nie mówiąc już nawet o czynieniu drugiemu czegoś na co nie zasłużył

33:58

A ci, którzy obrażają wierzących i wierzące, gdy oni na to nie zasłużyli, biorą na siebie hańbę i jawny grzech.

Małżeństwo jest opisane jako enklawa spokoju, miłości i odpoczynku. Gdy w takiej definicji miejsce na przemoc?

30:21

I z Jego znaków jest to, iż On stworzył dla was żony z was samych, abyście mogli odpocząć przy nich; i ustanowił między wami miłość i miłosierdzie.

NA MARGINESIE.

Swojego rodzaju paradoksem jest oskarżanie islamu o wyróżnianie się  prawem bicia kobiety ze względu na wers, którego lingwistyczna analiza dostarcza nam wielu dowodów na to, że o żadne bicie tu wcale nie chodzi podczas gdy, zapominamy, iż to  Biblia daje człowiekowi prawo do  ucięcia ręki małżonki (Księga Powtórzonego Prawa 25:11-12) i wielu innych podobnych aktów.

JEŚLI BIJESZ SWOJĄ ŻONĘ

Nie przekonują Cię współczesne interpretacje dotyczące bicia kobiet? Nie czujesz, że współczesne lingwistyczne projekty badawcze odbierają ci to prawo? OK… w takim razie pochylmy się jeszcze raz nad tymi klasycznymi interpretacjami bicia.

 Klasyczne narracje sprowadzają nas do opinii, którą przytaczam poniżej. Zaznaczam, że słowa te nie są słowami Proroka (ﷺ). Są wypowiedzią towarzysza Proroka  (ﷺ) zwanego Ibn Abbas. Abu Ja’far Muhammad ibn Jarir al-Tabari   jeden z najwcześniejszych komentatorów Koranu pisząc opinie na temat dwuznacznego wersu przytacza rzekomą wypowiedź Ibn Abbasa, który mówi, iż owo bicie powinno być biciem za pomocą siwak’a. Poniżej zdjęcie jak siwak wygląda.

Weź też pod uwagę, że Muhammad (ﷺ) zakazał bicia kogokolwiek po twarzy.

Abu Huraira  powiedział, że Wysłannik Boga powiedział: Kiedy ktokolwiek z was walczy, powinien oszczędzić twarz przeciwnika  

European Council for Fatwa and Research – czyli jedna z tych organizacji , które daraba tłumaczą jako bicie żony przestrzega jednak w swojej fatwie, aby nie bić żony po twarzy, ani po intymnych, delikatnych częściach ciała, ani w taki sposób, który mógłby zranić, lub choćby wywołać ból. (Nie ma tu wskazane, czy ból miałby być mały czy duży, ma go po prostu nie być!)[4]

Zanim zamówisz gałązkę siwak na allegro, po to aby delikatnie uderzyć ją w ramię … weź pod rozwagę kilka innych rzeczy:

Wysłannik Boga (ﷺ) powiedział: Bój się modlitwy skrzywdzonych, gdyż nie ma żadnej zasłony pomiędzy nią a Bogiem”

 (Al-Bukhari)

Prorok (ﷺ) powiedział:

Bój się modlitwy skrzywdzonego, nawet jeśli jest niewierzący. (Ahmad)

Wysłannik Boga (ﷺ) powiedział:

Bój się i unikaj niesprawiedliwości i opresji. Niesprawiedliwość obróci się w ciemność w Dniu Sądu.

(Al-Bayhaqi)

PS. Kobieta zawsze może oddać.

 (2:228 … kobiety mają prawa podobne do tych, jakie mają wobec nich mężczyźni)

NIEJASNA KWESTIA?

Skoro werset mówiący o biciu lub opuszczaniu (w zależności od interpretacji językowej) kobiety do dzisiejszego dnia stanowi podmiot egzegezy koranicznej, badań lingwistów i teologów i wciąż istnieją na ten temat różne opinie to odpowiedź jest jedna – Muhammad (ﷺ) powiedział jasno, co robić w razie wątpliwości.  Ty też po lekturze tego tekstu masz wątpliwości? Nic prostszego.

Usłyszałem Wysłannika Boga (ﷺ) mówiącego “To co jest zgodne z prawem (religijnym) jest jasne i to co jest niezgodne jest jasne. Pomiędzy nimi są sprawy budzące wątpliwości, co do charakteru których ludzie nie mają wiedzy. Ten kto unika rzeczy budzących wątpliwość, oczyszcza się w odniesieniu do swojej religii i swojego honoru, a ten kto popada w sprawy wątpliwe, może popaść w sprawy niezgodne z prawem (muzułmańskim)..." [Bukhari & Muslim]

Siostra B.

---

[1] B.T. Wieliński, Szariat we Frankfurcie, Gazeta Wyborcza 2007, 23.03, str. 4.
[2] I. Mattson, Qur’an. Historia i rola Świętej Księgi w życiu muzułmanów, Instytut Studiów nad Islamem, Wrocław 2013, str.222.
[3] A. H. Abu Sulayman, M. Discord, Recapturing the Full Islamic Spirit of Human Dignity,  International Institute of Islamic Thought, London  - Washington 2010,  str. 20 
[4] al-Qaradawi, Yusuf (1997). The lawful and the prohibited in Islam = al-Halal wal Haram fil Islam. Cairo, Egypt: El Falah. p. 200.